YAHYA b.Zekeriya, Peygamber

MÖ 4-MS 26

 

 

             Sinoptik İnciller O’nun İsa’yı Erden Nehri’nde Vaftiz ettiğini söylerler. İsa’nın Vahyi de böyle başlar. Qur’an, Lukas’ın Yahya’nın Gebeliği’nden bahsettiği Bölümünü Genel Hatlarıyla doğrulayacaktır.

 

Hristiyanlığın İsa’nın Habercisi saydığı Peygamber.. Qur’an’da adı geçen Yahya, İsrailoğulları’nı Tevrat’ın Hükümleri’ne çağıran ve bu Hükümler’e göre davranan Son Peygamber’dir. Son Yargı’nın yaklaştığını bildirerek onu hazırlamak üzere Tevbe edenleri Su’yla Vaftiz ederdi.

                 Hristiyan İnancı’na göre İsa’yı da Vaftiz etti. Onun Peygamberlik Görevi’ni başlattı. Kendisini izleyecek Peygamber’in ‚Ruhu’l-Qudus’le Vaftiz edeceğini’ bildirerek Mesih’in Geleceğini Haber vermiştir. İnciller’de Vaftizci Yahya’nın, İlyas Peygamber’in Dönüşü olduğu yönünde bir İnanç da yer alır.

                 Yerleşik İnançlar’a göre Yahya Tarikat Üyesi bir Kohen olan Zekeriyya’yla (Zekarya) Meryem Ana’nın Akrabası (İslam Kaynakları’nda Kızkardeşi veya Teyzesi) olduğu kabul edilen Elisabeth’in Oğlu’ydu. Anne ve Babasının çok İleri bir Yaşında, Mucize olarak Tanrı’nın Bağışı’yla , Melekler’in Müjdesi Sonrası doğmuştur.

                 Qur’an’da ZekeriyyaTanrı’dan ‚Yakupoğulları’na Mirascı olacak bir Oğul bağışlamasını’ (Meryem 4-6) dilemiş, Yahya’nın Doğumu’nu müjdeleyen Melekler de onun ‚Tanrı’dan gelen bir Kelime’yi yani İsa’yı doğrulayacağını bildirmişti. (Ali İmran 39). Luka İncili’nde ( 1/39-41) göre de Yahya, daha Ana Rahmi’ndeyken Elisabet’i Ziyaret’e gelen Meryem’in Karnı’ndaki İsa’yı  ‚Rabbi’ olarak selamlamıştı.

                 Yahya’nın Doğum Yeri, MS 530’dan sonraki Bazı Kaynaklar’a göre En Kerem Adını taşıyordu. Çocukluk ve Gençlik Dönemi Yahuda Çölü’nde geçti. Bu Dönem’de örneğin Esseniler gibi Aşırı Çileci Keşiş Toplulukları ya da Münzeviler Çöl’de Gençleri kendi İnançları Doğrultusunda eğitiyordu.

                 Yahya 27/28 ya da 28/29 Yılları’nda Ürdün Vadisi’nin  Aşağı Kesimi’nde ‚Salim Yakını’ndaki Ainon’dan (Nablus Yakınları)  Ceriko’nun Doğusu’na kadar Geniş bir Bölge’de Peygamberliğe başladı. Diğer Peygamberler gibi Devekılı’ndan bir Giysisi vardı. Çağrısı Yahudi Toplumu’nun Bütün Kesimleri’ne Yönelik’ti. Tevbe edenleri Akarsu’ya daldırarak yaptığı Vaftiz, kendi Mürid Toplulukları’na Katılımını amaçlayan bir Tevbeydi. Bu Ritüel büyük ihtimalle Arınma Amaçlı Başka Vaftizler de uygulayan Esseniler’in Mezheb’e Kabul Töreni’ni andırıyordu.

                 1900ler’de Lut Gölü Ruloları’nın bulunmasından sonra Vaftizci Yahya’yla Esseniler arasında Çeşitli Paralellikler kurulmasına Karşın onu bu Mezhep’ten ayıran Önemli bir Özellik vardı. Yahya bir Mezhep Üyesi olmadığı gibi bir Mezhep kurmayı da amaçlamıyordu. Esseniler’den çok daha Geniş bir Kesime, Yoksullar’a ve Günahkarlar’a sesleniyordu. Hz.İsa’nın İnciller’de yer alan Sözler’ine göre ‚Tanrı’nın Krallığı için görevlendirilmiş Son ve en Büyük Peygamber’di.’ [1]

                 İsa’yı Vaftiz ettikten bir süre sonra Yahya, Celile ve Ürdün’ün Orta Kesimleri’nde Hüküm süren Kral Herodes Antipas’ın Emriyle Hapse atıldı. Suçu ne Yahudi Tarihçisi Iosephos’un öne sürdüğü gibi Bildirisi’nin Ahlaki İçeriği’ydi, ne de İnciller’de yer alan Biçimiyle Öğretisi Siyasal Açıdan  çok Tehlikeli’ydi.

                 Herodes, Nebati Kralı IV.Aretas’ın Kızı olan İlk Karısını boşadıktan sonra, Yahudi Yasaları’na Aykırı Biçimde Üvey Kardeşi’nin Dul Karısı Herodias’la evlenmişti. Yahya’nın bu Evliliği kınaması, Kral’ın Yahudi Uyrukları’nın ona karşı Arap Uyrukları’yla Birleşmesi Tehlikesini doğurmuştu. Yahya’nın Şehadeti’nden sonra 35/36 da Aretas, Herodes’i Yenilgi’ye uğrattı.

                 Qur’an’da Yahya’nın Ölümü yer almaz. Müslüman Tarihçiler İncil’deki Anlatı’ya yaslanırlar. İnciller’de Yahya’nın İsadan önce öldüğü belirtilir. Naş’ının İzleyicilerince bulunup gömüldüğü ve Mezar’ının Kutsal sayıldığı biliniyor. 360 sonralarındaki Kayıtlar’da, Mezar’ın ‚Salim’deki Ainon’ Yakınlarındaki Sebaste’de (Samaria) olduğu belirtilir.

 

Konunun ayrıntılı inclemesi için Bak: Rivayet İlimleri II  Ders Notları.
 

[1]              Markos 9,Matta 11,Luka 7.